جستاری درباره احمدبن هلال

مشخصات کتاب

نویسنده : مهدی عارفی جو

چکیده

احمد بن هلال و ملقب به«عبرتائی» از کسانی است که روایات متعددی را نقل نموده و نام او به عنوان راوی در سند بسیاری از احادیث ذکر شده است و گرچه به عنوان اصحاب ائمه از او یاد می شود اما به علت انحرافاتی موجب طرد توسط حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشّریف شد و جامعه شیعه و بالطبع کتب رجالی از او به عنوان مطرود و ملعون و غالی یاد می کنند.

ازاین رو،این نوشتار متعهد است تا به پی جویی هویت وحال وی بپردازد تا ازاین طریق بتوان قضاوتی مناسب نسبت به خود او و نیز احادیثی که او نقل نموده داشت.

طرح مسئله

در زمان باقرین علیهم السلام که به عصر طلایی حدیث شیعه نامدار است بسیاری از شاگردان ایشان از دگر اندیشان مذهبی و باورمندان مکتب خلفا بوده اند که با گسترش دامنه فقه و اصول و گفت وگوهای علمی میان اندیشمندان شیعه و عامه و در هم آمیختگی روایت های درست و نادرست در عصر علامه حلّی، این انگیزه پدید آمد که احمد بن طاووس حلّی(م 677 ق)و شاگردش، علامه حلّی(م 726 ق)روایات را، به اعتبار راوی آن، به چهار گونه اصلی صحیح، حسن، موثّق و ضعیف تقسیم کنند.(حسن بن زین الدین،1362ش،1/4؛ مامقانی،1411ق ،1/137 _ 177)هر چند برخی معتقدند که چنین تقسیم بندی و اصطلاحاتی را نیز می توان در شیوه قدما مشاهده کرد (کنی،1421ق،243؛خواجویی، 1413ق، 170و171) اما غالب اندیشمندان، تقسیم حدیث به چهار گونه فوق را محصول تلاش متأخران دانسته و احمد بن طاووس و شاگردش، علامه حلّی را پیشگام این عرصه بر می شمارند. (حسن بن زین الدین،1362ش ،1/4؛ عاملی،